6. Geiger-Müller telbuis
Inleiding
De Geiger-MülIer telbuis bestaat uit een cilinder die gevuld is met gas onder een lage druk. In de cilinder zit, geïsoleerd van de wand, een metalen draad. De draad is aangesloten op de positieve pool van een spanningsbron, de cilinderwand is aangesloten op de negatieve pool.
Als een stralingsdeeltje door een dun venster de cilinder binnenkomt, veroorzaakt het ionisatie van een aantal gasatomen. Er ontstaan dan positieve ionen en vrije elektronen. De ionen worden aangetrokken door de cilinderwand. De elektronen bewegen naar de positief geladen draad. Daarbij krijgen de elektronen een grote snelheid, waardoor ze in staat zijn om door botsingen met gasatomen nieuwe ionen en elektronen te vormen. Dit ionisatie-proces herhaalt zich vele malen, zodat een lawine- of sneeuwbaleffect optreedt. Dat levert een elektrische puls op de uitgang van de telbuis. Die puls is te registreren met een teller.
Het teltempo van een Geiger-Müller telbuis is als functie van de buisspanning weergegeven in het diagram hiernaast. Voor een goede werking van de telbuis moet de ingestelde spanning liggen in het horizontale deel van de grafiek. Deze spanning noemen we de werkspanning. De telbuis detecteert slechts een deel van de invallende straling. Het tel-rendement van de telbuis geeft aan hoe groot dat deel is.
| Röntgen / divers | havo: buiten examenstof | vwo: moeilijk | Mobiel en UU |
Doel
Bepalen van de werkspanning en het tel-rendement van een Geiger-MülIer telbuis.
Opstelling
De opstelling bestaat uit een Geiger-Müller telbuis met pulsenteller en een bron met strontium-90. De telbuis is aangesloten op een variabele hoogspanningsbron.
Toepassingen
De Geiger-MülIer telbuis is een veelgebruikt meetinstrument voor het opsporen van radioactieve besmettingen.